De christen-pacifist Kees Boeke (1884- 1966) wordt wel ‘onderwijshervormer’ genoemd maar hij beoogde niet minder dan de stichting van een nieuwe wereld.
Samenvatting
Toen de poging om de gemeenschap te stichten mislukte, besloot Boeke een school te stichten waar de ‘nieuwe wereld’ van de grond af opgebouwd moest worden. Deze unieke school kreeg na de Tweede Wereldoorlog een prominente leerling: prinses Beatrix. De koninklijke aandacht leek de kroon op zijn werk, maar luidde ook het begin in van de ondergang van Kees Boeke en alles waar hij altijd in geloof had.
Onze mening
De geest in dit huis is liefderijk is het proefschrift van Daniela Hooghiemstra (1967), waarmee zij begin 2013 promoveerde aan de UvA tot doctor in de Geesteswetenschappen.
Het beschrijft het leven en werk van Kees Boeke (1884-1966). Kees Boeke was een Christen-pacifistische onderwijshervormer, die beroemd is geworden met zijn school De Werkplaats in Bilthoven. Boeke was een boeiende man, die leefde in een boeiende tijd: het interbellum. Dat was de tijd van de maakbare samenleving, het Esperanto en het gebroken geweertje. Zij schildert Boeke als een gedreven, ietwat elitaire romanticus, met zeer eigenzinnige didactische opvattingen. “Help mij het zelf te kunnen doen” was zijn motto.
Heel bijzonder zijn de foto’s die het boek volmaken. Over De Werkplaats natuurlijk, maar ook van het gezin van Boeke zelf. En van leerlingen als de prinsesjes Beatrix en Irene, die bij Soestdijk om de hoek bij Boeke naar school gingen. Ze werden daar als min of meer normale ‘werkers’ in de klas opgevangen. Hooghiemstra heeft zelf haar middelbare schooltijd op de Werkplaats doorgebracht. Volgens haar ademt De Werkplaats nog steeds een eigenzinnige, vrijzinnige sfeer, hoewel het extreme er na de onderwijshervormingen wel van af is. Een bijzonder boek, zeker voor iedereen die (leerlingen van) De Werkplaats kent.
Jammer is wel, dat Hooghiemstra, die op TV vertelde Boeke niet te willen veroordelen in haar boek, dat al in de derde alinea glashard doet door te stellen dat “Als iemand Kees Boeke heeft gehinderd in het bereiken van zijn doelen, het Kees Boeke is”. Dan leest een boek van 417 pagina’s beduidend minder smeuig.